Sêrt kent merkezine yakın bir yerde bulunan Newala Qesaba'da yapılan imar ve revizyon planlarıyla yeniden hedefte. 31 Mart 2024 seçimleri sonrası seçilen Belediye Meclis üyeleri, kayyım imzasıyla Newala Qesaba’nın olduğu alanın imara açılmasına dair kararları 7 Haziran 2024’te iptal etti. Sêrt Belediyesi’ne yeniden kayyım atanmasıyla birlikte Kürtlerin ve Ermenilerin hafızasında toplu mezar yeri olarak kalan Newala Qesaba bir kez daha ranta açıldı. Kayyım idaresindeki belediyede Nisan Ayı Meclis toplantısında, İmar Planı’nda değişikliğe gidildi. Plan değişikliği ile birlikte Newala Qesaba’da 5 ila 8 katlı binaların yapılmasının önünün açıldı. 

 

Newala Qesaba, 1915 Ermeni Soykırımı sonrasında çok sayıda Ermeni’nin toplu olarak gömüldüğü aynı zamanda 1980'ler sonrası çıkan çatışmalarda hayatını kaybeden PKK'liler ve faili meçhul cinayete kurban giden insanların da toplu bir şekilde defnedildiği bir alan. 22 Nisan 1989 günü derede ilk kez kazı yapıldı ve birkaç saat içinde 8 kişinin kemiklerine ulaşıldı. Kazı çalışmaları, aynı gün valiliği talimatıyla durduruldu ve o günden bu yana derede çalışma yapılmadı. 

 

TOPLUMSAL HAFIZANIN SİMGESİ

 

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Bölge İl Koordinasyon Kurulları (İKK), Sêrt’in Newala Qesaba bölgesinde alınan imar ve revizyon kararına karşı 26 Haziran’da açıklama yaptı. TMMOB Sêrt Sekreteri Fırat Şimşek, Newala Qesaba’nın toplumsal hafıza alanı olması gerektiğini belirtti. Şimşek, “Buranın üzerine yazılmış şarkılar, şiirler ve bu alanı konu edinmiş kitaplar var. Toplumsal hafızayı canlı tutan bir mekân olduğu aşikârdır. Geçmiş hatalara tekrar düşmemek adına toplumsal hafızayı da canlı tutmak gerekir” dedi.  

 

Toplumsal barışın inşa edilmeye çalışıldığı bir süreçte yapılan uygulamanın yanlış olduğunu belirten Şimşek, “Bin yıllık barışı inşa ediyorsak, temelinin de sağlam olması gerekir. Bu yönüyle yanlış olan her şeyin üzerine gidilmelidir. Yanlış olanın üstü örtülmemelidir, üzerine beton dökülmemelidir” diye belirtti. 

 

‘RİSKLİ OLMASINA RAĞMEN HASTANE YAPILIYOR’

 

Bölgenin toplumsal hafıza yanı sıra zemin açısından da yapılaşmaya uygun olmadığını kaydeden Şimşek, “Newala Qesaba’nın olduğu yerde 400 yataklı Devlet hastanesi yapılıyor. Hastanenin zemin etüt raporlarına dayanarak söylüyorum. Raporda, ‘Zeminde erime boşlukları, cips tabakalarının olduğu ve çok çatlaklı killi kireç tabakalarının bulunduğu tespit edilmiştir. İnceleme alanında yapılan sondajlarda erime boşlukları bulunduğundan temel zemin yapı açısından risklidir’ şeklinde rapor çıkmasına rağmen bölgede hastane yapılıyor. Sağlık Bakanlığı, hastanenin yerini değiştirmek yerine, zemin iyileştirmesi yoluna gidiliyor. Zemin iyileştirilmesi adı altında 400 Milyon TL’ye yakın para toprak altına gömüldü. 1169 adet ‘Fore Kazık’ çakıldı. Tek yapılması gereken hastanenin başka yere taşınmasıydı. Sağlık Bakanlığı’nın bu konuda pek de kamu yararı gözetmediği aşikar” ifadelerini kullandı.

 

Newala Qesaba’ya beton dökülmesinin uygun olmadığını söyleyen Şimşek sözlerini şöyle sürdürdü: “Siirt Belediyesine İmar Revizyonu ile ilgili itiraz dilekçesi vermiştik. Ayrıca TMMOB Diyarbakır’da yürütmeyi durdurma için başvuru yapıldı. Konuyla ilgili itirazlarımız reddedildi ama süreç halen devam ediyor. Sêrt Belediyesi’nde kayyım var. Mevcut meclis karar alacak durumda değil.” 

 

MA / Ozan Bayındır