Rojava Film Komünü'nün 13-20 Kasım tarihleri arasında gerçekleştirdiği 5'inci Uluslararası Rojava Film Festivali’nin kapanışı, her yönüyle dikkat çeken bir belgeselle son buldu. Belgesel, tam da festivalin "ortak hikayeler" temasına uygun bir noktada duruyordu. Kızını DAİŞ'e karşı mücadelede yitiren bir baba, aynı zamanda DAİŞ'e karşı tarihi direnişi anlatan Kobanê filminde DAİŞ emiri rolündeydi. Belgeselin yönetmeni de Kobanê direnişi filminde DAİŞ emirini öldüren YPJ komutanıydı. Yani gerçek hayatta yoldaş, filmde ise birbirine düşman iki karakter.

 

ÇOCUKLARI DEVRİM MÜCADELESİNDE

 

Söz konusu belgeselin ismi Hemo. Belgesel, ismini belgeselin ana karakteri olan Hemo Eli Şukri'den alıyor. Hemo, Kuzey ve Doğu Suriye'nin Kobanê kentine bağlı Ziravik köyünden. 8 çocuklu bir baba. Kızı Hulya Eli Şukri'yi (Awaz Ferman) 2017 yılında DAİŞ'e karşı mücadelede yitirmiş. 4 çocuğu Rojava Devrimi'nde halen aktif bir şekilde yer alıyor, diğer çocukları da ya okuyor ya da ev işleriyle ilgileniyor.

 

HER ŞEY DEVRİM İÇİN!

 

 

Hemo, köydeki buğday değirmeni ile geçimini sağlıyor. Aynı zamanda birkaç hayvanı var ve onlara bakıyor. Rojava Film Komünü emekçileri ile Hemo'nun tanışıklığı ise dikkat çekici. Komün emekçileri bir yolculuk sırasında tesadüfen bir motosiklet sürücüsü ile karşılaşıyor ve sürücü kendilerini Hemo'nun çalıştığı değirmene götürüyor. Tanışıklık da böyle başlıyor; komün emekçileri, Hemo ve 3 kardeşinden Kobanê filminde oynamalarını istiyor. Hemo, "Şehit babasısın, nasıl DAİŞ emiri rolünde oynarsın?" tepkilerine kulak vermeyerek, teklifi kabul ediyor.

 

Hemo'nun ne okuması ne yazması vardır. Ayrıca Arapçası da yoktur. Oyunculuk desen; yanından geçmemiş. Ancak "devrim bunu gerektiriyor" diyerek, her bir zorluğu aşmayı bilmiş. Tarihi Kobanê direnişini anlatan filmdeki oyunculuğuna dair olumlu tepkiler de bunun ispatı oldu.

 

BAŞROLDE OLDUĞU FİLMDE HEMO’YU ÇEKTİ

 

Hemo belgeseli ilk kez Rojava Film Festivali’nde gösterildi. Büyük beğeni toplayan belgeselin yönetmenliği ise, Hemo ile Kobanê filminde başrolde oynayan Dicle Arjin’e ait. Dicle Arjin, Kobanê filminde efsanevi YPJ komutanı Zehra Penaber rolünde. Aynı zamanda filmde DAİŞ emiri rolündeki Hemo’yu öldüren kişi. 

 

Dicle Arin, bir yandan Zehra Penaber’in rolünün altından kalkmaya çalışırken, diğer yandan kamerasını Hemo’ya doğrultmuş. Filmde “düşmanı” olan Hemo’nun hikayesini kayda almış.  

 

Hemo, şu an hem değirmende çalışıyor hem de hayvanlarına bakıyor. Ayrıca hem yeni projelerde yer almak hem de yönetmenliğe atılmak için çabalıyor. 

 

HEMO FİLMDE OYNAMA HİKAYESİNİ ANLATTI

 

 

Kobanê filmi serüvenini anlatan Hemo, “Arkadaşlar yanıma gelerek, ‘Kobanê direnişi üzerine film çekeceğiz, bizimle çalışabilir misin’ diye sordu. Ben de ‘tamam’ dedim. Böylece sinemayla tanıştım. 2 filmde (Hemo ve Kobanê) yer aldım” diye kaydetti.  

 

“Bir devrim olmuş ve sen de kendini devrimci olarak görmelisin. Bundan kaynaklı bu rolü oynadım” diyen Hemo, “Evet DAİŞ emirini oynadım ama sonuç itibariyle bu film direnişi anlatıyordu. Tüm Kürtlerin devrimiydi. Bundan kaynaklı oynayacağım dedim. İnsanlar ‘Şehit babasısın, nasıl DAİŞ emirini oynarsın" diye soruyordu. Ancak ben de ‘Film devrimle bağlantılı nasıl oynamayayım" diye yanıt veriyordum” diye kaydetti. 

 

YÖNETMENLİĞE HAZIRLANIYOR 

 

Hemo, “Ev işi olduğunda ev işiyle ilgileniyorum, ancak sinema işi olduğunda tüm ev işlerini bir kenara bırakıp devrimin işleriyle ilgileniyorum. Çünkü dünya malının önemi yok. Ev işleri bitmez. Bundan kaynaklı sinemaya geldik. Devrim olduğunda ev işlerini geride bırakmak zorundayız” diye konuştu. 

 

Sinema işlerinin ev işlerine engel olmadığını dile getiren Hemo, “3 yıl burada kalsam ve geri gitsem; nasıl geçti diye sorarlar. ‘İşlerinizi bitirdiniz mi’ derler. ‘Sen işlerini iyi yap biz de ev işlerini yaparız’ diyorlar. Sinema çok moral veren bir şey. Çok moral aldım. Daha önce hep ezildik. Ancak şimdi özgürüz, özgürlüğümüzü kazanıyoruz. Daha da özgür olacağız. Sinemayı geliştirmek istiyoruz. Önümüzdeki süreçte yönetmenlik de yapmak istiyorum. Kafamda bir iki şey var. Gelecekte daha iyi işler yapacağız” şeklinde konuştu. 

 

HEMO İLE TANIŞMA SÜRECİ 

 

 

Hemo’nun Kobanê filmine dahil olma sürecini anlatan Dicle Arjin ise, “Komün halkın içinde çalışmalarını sürdürüyor. Ortak bir iş yapıyoruz. Kobanê filmi sürecinde de oyuncu arıyorduk. DAİŞ rolü için oyuncu arıyorduk. Motorun üzerinden bir arkadaş gördük. Arabayla giderken peşine verdik. Durdurduk. Filmi anlattık. Durumu aktardığımızda yardımcı olabileceğini söyledi. ‘Benim gibi birçok kişi değirmende var’ diyerek, bizi oraya götürdü. Hemo'yu da orada gördük. Kardeşlerini de orada gördük. Arşivlerini aldık. Film hazırlıklarını ilettik. Büyük bir sevinçle karşıladılar, bütün işlerini durdurup çalışmalarda yer alacaklarını söylediler” diye konuştu. 

 

Kobanê filminin Hemo’nun oynadığı ilk film olduğuna dikkati çeken Dicle Arjin, “Çok merak ettim; Hemo bu süreci nasıl geçirecek, nasıl bir gelişme gösterecek diye. Hemo köyde hayvanlara bakıyor, değirmende çalışıyordu. Yoğunlaşmasını, çelişkilerini izlemek istedim. Öyle filmini yapmaya karar verdim” diye kaydetti. 

 

HEM OYNADI HEM ÇEKTİ

 

Hem Zehra Penaber rolünü oynamak hem de Hemo’nun belgeselini yapmanın kendisi için zor bir süreç olduğunu kaydeden Dicle Arjin, “Biz sadece oyuncu değiliz, kamera arkasında da çalışıyoruz. Oyunculuk dışında birçok işle ilgileniyoruz. Ancak Kobanê gibi ağır bir film tarihi bir dönemin filmi olacaktı. Bu beni korkutuyordu. Kobanê savaşına kadınlar öncülük etmiş. Onun hakkını vermem gerekiyordu. Diğer oyuncularla ilgilenmem gerekiyordu. Zehra heval için belirlenen sahneler çoktu. Onun içinde Hemo'yu takip etmeyi, onun belgeselini çekmek istiyordum. Her ikisini birlikte yürütmeye çalıştım. Bunun da birçok zorluğu oldu” ifadelerini kullandı. 

 

Kobanê filmi sürecinde Hemo ile hem arkadaş hem de “düşman” olduklarını kaydeden Dicle Arjin, “Kobanê filminde oynayanların birçoğu savaşın acılarını yaşamıştı. Savaş filmlerini onları izlettirdiğimizde çok etkileniyordu. Hemo da bunlardan birisiydi. Hem filmde büyük bir başarı gösterdi hem de arkadaşlığımız güçlendi” dedi. 

 

‘OYUNCULARI HALKIN İÇİNDE SEÇİYORUZ’ 

 

İlerleyen dönemlerde daha profesyonel işlere hazırlandıklarını aktaran Dicle Arjin, “Dışarıda (farklı kentlerdeki film yapım süreçleri) şirket gibi çalışılıyor, dışarıdan oyuncular getiriliyor. Ancak bizde öyle değil. Biz kollektif çalışıyoruz. Bir maneviyat var. Bu, özgürlük mücadelesi sayesinde oldu. Bir fikir oluştu ve bu fikir üzerinden çalışmalar yapılıyor. Hemo gibi okuma ve yazması olmayan biri bu filmin neden çekildiğini biliyordu ve farkındaydı. Eğer eğitimler olursa büyük bir başarı sağlanacağını Hemo gösterdi. Bundan sonra da halkın içinde çalışmalarımız yürüteceğiz” şeklinde konuştu.  

 

Yarın: Hîlala Zêrîn çarpıtılan tarihe sanatla ışık tutuyor 

 

MA / Azad Altay