Amed’de Kürt Dili İçin Toplumsal İnisiyatif öncülüğünde 750 farklı kurum, platform, inisiyatif, parti ve topluluk, “Statuya Kurdî-Perwerdehiya bi Kurdî /Kürtçeye statü Kürtçe eğitim” şiarıyla “Kürtlerin Kürt dili talepleri” deklarasyonunu açıkladı. Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırma Derneği (MED-DER) önünde gerçekleştirilen açıklamaya sivil toplum örgütü ve siyasi parti temsilcileri katıldı.  Açıklamada “Statuya Kurdî-Perwerdehiya bi Kurdî” pankartı açıldı. 

 

Açıklama öncesi Kürtçe’nin Kırmanckî lehçesinde konuşan Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Kültür ve Sanat Komisyonu Eşsözcüsü Cemile Turhallı Balsak, sürecin ruhuna denk adımların atılması gerektiğini belirterek, Kürtçenin resmi ve eğitim dili olması yönünde yasal düzenlemelerin yapılması çağrısında bulundu. Yıllardır Kürtçeye saldıran devletin Kürtçeyle barışması gerektiğini kaydeden Cemile Turhalı, Meclis’te devam eden sansürün biran önce son bulması gerektiğini söyledi.  Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat günü yaptığı çağrının gerekliliklerini Kürt halkının yerine getirdiğini belirten Cemile Turhalı, devletin biran önce adım atması gerektiğini söyledi.

 

Ardından Kürtçe açıklamayı Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Kültür ve Sanat Komisyonu Eşsözcüsü Heval Dilbahar, Kirmanckî’sini Amed Kürt Enstitüsü Yöneticisi Suzan Vejan, Türkçe’sini ise Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Amed Şube Eşbaşkanı Muhittin Muğuç okudu. 

 

Ortak metin şöyle: “Bütün diller insanlığın temel değerleridir ve hakikatte aynı haklara sahiptir. Kürt dili Kürtlerin ve insanlığın temel bir değeridir. Dolayısıyla Kürt dilini yok saymak, yasaklamak, bastırmak, kuşatmak, kısıtlamak, çeşitli yol, yöntem ve araçlarla asimile etmeye çalışıp ortadan kaldırmaya ve yok etmeye çalışmak insanlığa karşı işlenmiş büyük bir suçtur. Bu gerçek nedeniyle; Kürt dili, başta Türkiye Cumhuriyeti Devleti olmak üzere; tüm ulusal ve uluslararası resmi, özel ve toplumsal kurum ve kuruluşlarca resmen tanınmalı; kullanımı tüm kamusal, toplumsal ve yaşamsal alanlarda her açıdan özgür ve serbest olmalıdır.

 

5 TALEP SIRALANDI

 

Bu temelde; aşağıdaki 750 kurum, kuruluş, platform, inisiyatif, parti, topluluk ve çevreler olarak, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nden şu taleplerde bulunuyoruz:

 

1- Kürt dili resmen tanınmalı ve anayasal bir statüye kavuşturulmalıdır.

 

2-  Kürtçe, okul öncesinden üniversiteye kadar,  eğitimin her aşamasında eğitim dili olmalıdır.

 

3-  Orjinali Kürtçe olan ancak Türkçe’ye çevrilen tüm yer ve nesnelerin adları Kürtçe’ye iade edilmelidir.

 

4-  Kürtçenin önündeki bütün yasal/hukuki ve fiili engeller kaldırılmalı, Kürtçe her yerde özgür ve serbest olmalıdır.

 

5- Kürt dilinin kalıcı olarak özgür ve serbest olabilmesi için, Kürt kimliği anayasal güvenceye kavuşturulmalıdır.”

 

HUKUKİ VE ANAYASAL ADIMLAR ATILMALI

 

 Açıklamanın devamında ise şunlara yer verildi: “Demokratik, özgür ve barışçıl bir toplumun tesisi temelinde; Türkiye Cumhuriyeti Devletinin tüm yetkili kurum ve şahıslarını, bu en insani taleplerimizi hem anayasada hem de yasalarda kabul etmeye ve pratikte özgürce uygulanabilmesi için, gerekli hukuki ve siyasi düzenlemeleri yapmalarını talep ediyoruz.

 

ÇAĞRI

 

Ayrıca, Kürt dilinin kamusal alan da dahil olmak üzere, her yerde ve alanda korunması ve geliştirilmesi için; talep ettiğimiz hususlara dair yasal ve anayasal düzenlemeler yapılması konusunda, insani ve toplumsal her kesimi destek vermeye; tüm demokratik-toplumsal oluşum, kurum, kuruluş, parti, platform, inisiyatif ve topluluklar ile Kürt ulusu ve tüm insanlık savunucusu çevreleri, bu taleplerin gerçekleştirilmesi ve Kürt dilinin korunması ve geliştirilmesi için, her yerde ve her alanda insani ve demokratik mücadelelerini yükseltmeye, güçlendirmeye, yaygınlaştırmaya ve bu taleplerin gereğini öncelikle kendi içlerinde hayata geçirmeye, Kürt dilini tüm mücadele, çalışma ve yaşam alanlarının dili haline getirmeye çağırıyoruz.”

 

ÖMER ÖCALAN: BU TALEPLER MEŞRUDUR

 

 Ardından konuşna DEM Parti Riha Milletvekili Ömer Öcalan “Arkadaşlar deklarasyonda geniş bir şekilde taleplere yer verdi. Kürtler bedel verdi. Büyük direndi. Direnişlerinde anadil talebi var. Dillerini özgürce konuşup eğitim dili olmasını istiyoruz. Bir statü tanınsın istiyoruz. Kürtlerin dili kimseyi bölmez. Milyonlarca insanın konuştuğu dil Meclis’te halen yasak. Bu utanç ortadan kaldırılsın. Kürt halkını talepleri yerine getirilsin. Kürtler son nefesine kadar diline, kimliğine sahip çıkacak” dedi.

 

Açıklama atılan “ Bê ziman jiyan nabe” sloganları ve çekilen halaylarla son buldu.