HABER MERKEZİ - Kürtçenin eğitim dili olması talebiyle yapılan eylem ve etkinliklerde, bugün milyonlarca çocuğun anadilinde okula başlayamadığı vurgulanarak, "Anadilinde eğitim almayan her çocuk yaşamda geri kalıyor. Bu bir insanlık suçu" denildi.
Kürtçenin resmi ve eğitim dili olması talebiyle çalışmalarını sürdüren dernek ve platformlar, yeni eğitim ve öğretim yılı dolayısıyla birçok kentte çeşitli etkinlikler düzenledi.
AGIRÎ
Agirî’de faaliyet yürüten Kurdî-Zan Ararat Kürt Dil ve Kültür Derneği (Kurdî-Zan Ararat), kentte yürüyüş gerçekleştirdi. Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) önünde bir araya gelen kitle, Tahir Elçi Caddesi’ne kadar yürüyüş gerçekleştirdi. Yürüyüş boyunca “Bê ziman jiyan nabe”, “Zimanê me rûmeta me ye” ve “Bijî zimanê Kurdî” sloganları atıldı. Ayrıca “Bingeha Aşîtî û Civaka Demokratîk bi fermîyeta zimanê Kurdî tê avêtin” pankartı ile “Kurdî nasnameya me ye”, “Perwerdehiya bi Kurdî” ve “Her dem Kurdî her der Kurdî” dövizleri taşındı. DEM Parti milletvekilleri Nejla Demir, Heval Bozdağ ve Sırrı Sakık da yürüyüşe katıldı.
ANADİLDE EĞİTİM TALEBİ
Tahir Elçi Caddesi’ne açıklama yapıldı. Kurdî-Zan Ararat Eşbaşkanı Serhat Yılmaz, "Kürt halkının anadilinde eğitim görmesi doğal bir haktır. Kürtçeye yönelik baskı ve engellemeler, doğrudan Kürt kimliğine yöneliktir. İçinden geçtiğimiz bu tarihi süreçte bile Kürtçe baskı ve engellemelerle karşı karşıyadır. Bunu, mecliste kurulan komisyonda bir annenin Kürtçe konuşmak isterken engellemesinde de gördük. Bu zihniyet değişmediği müddetçe birlik ve beraberlik inşa edilemez” dedi.
ŞIRNEX
Şirnex’ın Cizîr (Cizre) ilçesinde faaliyet gösteren Birca Belek Dil ve Kültür Derneği, Silopiya (Silopi) ilçesinde faaliyet gösteren Cûdî Dil ve Kültür Derneği (Cûdî Der) ile Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Şirnex Şubesi, Kürtçe'nin eğitim dili olması talebiyle yürüyüş ve basın açıklaması yaptı. Cizîr'de bulunan Birca Belek Dil ve Kültür Derneği önünde bir araya gelen içinde DEM Parti milletvekilleri Mehmet Zeki İrmez, Ferit Şenyaşar, Beritan Güneş Altın, Cizîr Belediye Eşbaşkanları Güler Tunç ve Abdurrahim Durmuş ile demokratik kitle örgütü temsilcilerinin yer aldığı kitle Sanat Sokağı'na yürüdü. "Em perwerdehiya bi Kurdî dixwazin, ma perwerdeyê bi Kurdkî wazenê" yazılı pankartın taşındığı yürüyüşte "Bê ziman jiyan nabe", "Zimanê me rûmeta me ye" sloganları atıldı. Yürüyüşte Kürtçe'nin eğitim dili olması talebini içeren dövizler de taşınırken Aram Tigran'ın Zimanê Kurdî şarkısı seslendirildi.
Sanat Sokağı'nda yapılan açıklamada Birca Belek Dil ve Kültür Derneği Yöneticisi Rojger Nuh Ant, kalıcı bir barış için Kürtçe'ye statü hakkının anayasal güvence altına alınması gerektiğini kaydetti. Kürtlerin Kürtçe'nin resmi eğitim dili olmasını istediğini vurgulayan Ant, Kürtçe önündeki engellerin kaldırılması çağrısında bulundu.
Ardından konuşan DEM Parti Milletvekili Beritan Güneş Altın, Cizîr'in Kürt dili için önemine değinerek, "Bugün milyonlarca çocuk kendi anadilinde okula başlayamadı. Her çocuk anadilinde eğitim almalı. Anadilinde eğitim almayan her çocuk yaşamda geri kalıyor. Bu bir insanlık suçu. Bu insanlık suçu yüz yıldır devam ediyor. Barış ve Demokratik Toplum Süreci ile bu utanç son bulmalı. Devlet biran önce somut adım atmalı. Demokratik Toplum ancak anadil ile kalıcı olur" dedi.
Açıklama yarın Demokratik Kurumlar Platformu öncülüğünde Şirnex'te süre gelen eko kırıma karşı Besta'ya yapılacak yürüyüş ve nöbet eyleme katılım çağrısı ile son buldu.
AMED
MED-DER ve Eğitim-SEN Amed şubeleri Diyarbakır İl Eğitim Müdürlüğü önünde, anadilde eğitim hakkı için bir araya geldi. "Em perwerdehiya bi Kurdî dixwazin", "Perwerdeya zimanê zikmakî mafê hemû gelan e" pankartlarının açıldığı açıklamada çok sayıda kişi katıldı. Ortak hazırlanan metinlerin Kirmançkîsini Eğitim-SEN 2 Nolu Şube Eşbaşkanı Serhat Kılıç, Kurmancî metnini ise Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) üyesi Elif Turan okudu.
Açıklamada şu ifadeler yer aldı: “Anadilde eğitimin tüm halklar için doğal ulusal hak olduğu gibi, Kürt Halkı içinde ulusal haktır. Bu hakkı engellemek doğrudan Kürtlerin kimliğini tanımamaktır. Bu önemli süreçte barışın önündeki en büyük engelin ana dilin tanınmaması, Kürt kimliğinin güvence altına alınamaması olduğunu görüyoruz. Bu zihniyeti komisyon oturumunda barış annelerinin sessizliğinde de gördük. Bu zihniyet kırılmadıkça eşitlik ve adalete dayalı bir kardeşlik oluşamaz; Kalıcı bir barıştan söz edemeyiz. Barış için yasalarla Kürt halkının dilinin sağlanması ve anadilde eğitimin açılması sağlanmalıdır.”
Son olarak konuşan Amed Büyükşehir Belediye Eşbaşkanı Serra Bucak ise anadilin anlam ve önemine değinerek, “Bunca yıldır dili ile ayakta kalmış Kürt halkının hakkıdır kendi dilinde eğitim görmek. Eğitimciler bunu çok iyi bilir ama milli eğitimin buna dair bir hazırlığı yok ki yüzyıldır bunu inkar etmekte, pedagoglar çocukların kendi anadillerinde eğitim hakkı ellerinde olursa çok daha adil ve barışçıl bir sistem kurulur diyor. Onlar vazgeçmiş olabilirler ama biz onurlu bir barışın ancak bir birimizin hakkına hukukuna saygı duyulmaktan geçildiğini çok iyi bilmekteyiz. Kreşlerden başlayarak üniversitelere kadar yani bu ülkenin 30 milyonunu görmezden gelmeyerek onurlu bir barışın inşa edebiliriz. Bu dilin gelişmesinde öncülük etmiş olanlar sürgünde yaşadıkları zamanlar bile dil hakkı mücadelesinden vazgeçmemiştir. Bu miras bugün de yolumuzu aydınlatmaktadır. Gelin bir bütün Türkiye'nin yolunu Kürtçeye duyduğumuz hoşgörü ile aydınlatalım” dedi.
Açıklama atılan sloganlar ve alkışlarla son buldu.
WAN
Kürt Kültürünü ve Dilini Geliştirme Derneği (KURDİGEH) öncülüğünde Van İl Milli Eğitim Müdürlüğü önünde, “Anadilinde eğitim istiyoruz” şiarıyla basın açıklaması gerçekleştirdi. Gerçekleştirilen açıklamada “Statûya Kurdî perwerdehiya bi Kurdî” pankartı açılırken, sık sık “Bê ziman jiyan nabe” “Zimanê me nasname ye” “Bijî Statûya Kurdî” sloganları atıldı. Açıklamaya DEM Parti, DBP, Tevgera Jinên Azad (TJA), Wan Milletvekili Mahmut Dindar ve sivil toplum örgütleri katıldı. Kitle adına basın metnini Mesut Kerdîş okudu.
Tüm halklar için anadilinde eğitimin, doğal ve ulusal bir hak olduğunu belirten Kerdîş, "Artık okullarda kimliğimizi kaybetmek istemiyoruz. Anadilde eğitim istiyoruz. Kürtçenin önündeki tüm engeller kaldırılmalı ve Kürtçeye yasal statü tanınmalıdır. Başka bir yol yok” dedi. Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş’un "anadilde eğitim için herhangi bir talep gelmedi" sözlerini hatırlatılan Kerdîş, “ Yıllardır anadilde eğitim istiyoruz. Yasakların ve asimilasyonun yüz yıldır aynı şekilde devam etmesine izin verilmemeli. Barış için önce Kürt halkının hakları ve hukukunun tanınması gerekir. Anadilde eğitim en temel insan hakkıdır, bu yüzden tartışmaya gerek olmadan, derhal uygulanmalıdır. Anadilde eğitim sadece bugünün değil, esasen geleceğimizin meselesidir. Kürtçeye yasal statü verilmemesi ve Kürtçe eğitimin engellenmesi, kalıcı barışın önündeki en büyük engellerdir. Tekrarlıyoruz: Her türlü asimilasyon ve inkâr siyasetine karşıyız ve kolektif kimlik haklarımızı savunuyoruz. Bu haklar tanınana kadar dilimiz ve kimliğimiz için mücadelemize devam edeceğiz. Son olarak, tüm Kürt partilerine, kurumlarına ve halkımıza çağrımızdır: Kürt dili için mücadeleyi daha güçlü yürütelim. Her türlü asimilasyona karşı evlerimizi Kürt okullarına dönüştürelim ve Kürtçe eğitim ile Kürtçeye statü talebimizi yüksek sesle dile getirelim” ifadelerini kullandı.
Açıklama sloganlarla son buldu.
ÊLIH
Êlih’te ise ARÎ DER öncülüğünde Yılmaz Güney Parkı’nda kitlesel basın açıklaması gerçekleştirildi. Açıklamaya TJA, Barış Anneleri Meclisi, DEM Parti, DBP Êlih İl Örgütleri Êlih Emek ve Demokrasi Platformu ile çok sayıda yurttaş katıldı. “Statuya Kurdî perwerdehiya bi Kurdi” pankartının açıldığı açıklamada sık sık, “Zimanê me rêmeta me ye” ve “Bijî berxwedana ziman” sloganları atıldı.
Cumhuriyet tarihi boyunca Kürtçenin inkarı ve asimilasyonuna başvuran sistemin başarıya ulaşamadığını kaydeden Eğitim Sen Êlih Şube Eşbaşkanı Ramazan Bilmez Kürtçenin eğitim dili olması çağrısında bulundu. ARÎ DER Eşbaşkanı Meral Kaplan ise bir eğitim ve öğretim yılının daha Kürtçeden yoksun bir şekilde başladığını belleterek, “Numan Kurtuluş Kürtçe için bir talebin olmadığını söyledi. Bu büyük bir yalan. Kürtler yıllardır alanlarda Kürtçe taleplerini dile getiriyor. Bu taleplerin başında anadilde eğitim, Kürtçeye statü geliyor. Devlet Kürtçe ile barışsın ve inkar, asimilasyon politikalarına son versin” dedi.
Açıklama oturma eylemiyle son buldu.
SÊRT
Sêrt’te de BOTAN DER öncülüğünde basın açıklaması gerçekleştirildi. Açıklamaya TJA, Barış Anneleri Meclisi, DEM Parti, DBP Sêrt İl Örgütleri, Sêrt Emek ve Demokrasi Platformu ile çok sayıda yurttaş katıldı. Siirt İl Eğitim Müdürlüğü önünde gerçekleştirilen açıklamada Kürtçenin resmi eğitim dili olması için adımların atılması çağrısı yapıldı.