Türkiye ve bağlı paramiliter grupların saldırıları nedeniyle Efrîn, Serekaniyê ve Grê Spî'den göç etmek zorunda kalan yüzbinlerce yurttaş, topraklarına geri dönmeyi bekliyor. Suriye Demokratik Güçleri (QSD) ile Şam'ın geçici yönetimi arasında 10 Mart’ta 8 maddelik mutabakat metni imzalandı. "Yerlerinden edilmiş tüm Suriyelilerin kendi kasaba ve köylerine geri dönmelerinin sağlanması ve Suriye devleti tarafından korumalarının sağlanması" maddesi de mutabakatta yer aldı. Suriye Demokratik Meclisi (MSD), birçok kez mutabakatın ilgili maddesinin gerekliliklerinin yerine getirilmesi için çağrıda bulundu. Ancak paramiliter gruplar her 3 kentten çıkmazken, yurttaşların dönüşü de sağlanmadı. 

 

Serêkaniyê Göçmen Komitesi Dış İlişkiler Sorumlusu Ciwan Isso ve Efrîn İnsan Hakları Örgütü Eşsözcüsü İbrahîm Şêxo, bölgedeki son duruma dair konuştu. 

 

'SEREKANIYÊ VE GIRÊ SPÎ’DE DURUM AYNI'

 

Ciwan Isso, Esad rejimi düştükten sonra Serekaniyê ve Girê Spî’deki durumun değişmediğini söyledi. Isso, "Serekaniyê ve Girê Spî’de ne hukuki, ne insani, ne de güvenlik anlamında bir değişim yok. 2019’da işgal edildiği günden bu yana durum aynı. İşgalci güçlerin kurdukları meclisler hala işlevlerini sürdürüyor" diye konuştu. 

 

Isso, MSD’nin Şam hükümetine yaptığı çağrıları hatırlatarak, Türkiye'nin bu duruma engell olduğunu kaydetti. Isso, "Ancak gelecek günlerde olumlu adımlar olacağı umudu taşıyoruz” dedi.  

 

Göçertilen yurttaşların geri dönüşünün sağlanması gerektiğini vurgulayan Isso, "Rejim ‘herkes memleketine geri dönebilir, bir sorun yok’ propagandası yapıyor. Ama kamplarda kalan yurttaşlarımız adım atılmasını bekliyor. Hepsi geri dönmek istiyor. Bu haliyle yapılan propagandayı kandırma olarak görüyorlar" diye kaydetti. 

 

Isso, şunları söyledi: "Yurttaşların bir daha göçertilmemesi için, ekonomik ve siyasi güvenliklerinin sağlanması için Şam hükümetinin sorumluluk alması gerekiyor. Buradaki paramiliter grupların silah bırakması şart. Yurttaşların yerlerine yerleşenlerin buralardan çıkması, kurdukları meclisleri feshetmesi gerekiyor. 5 bin Serekaniyêlinin evine işgalci güçlerin aileleri yerleşmiş durumda. Yüzlerce fabrika onların kontrolü altında. Yüzbinlerce dönüm tarım arazisi var ellerinde. Bu durum Şam hükümetinin sorumluluk almasıyla çözülmesi gerekiyor."

 

'TÜRKİYE DEMOGRAFİYİ DEĞİŞTİRMEK İSTİYOR' 

 

Şam rejimi düştükten sonra yurttaşların geri dönüşleri için çalışmalara başlattıklarını aktaran Isso, "Buraya yerleşen işgalci güçlerin çoğu Halep, Hama, Humus gibi Suriye kentlerinden. Bazıları ilk günlerde kendi memleketlerine döndü, ancak bu sayı çok az. Orada bulunanların büyük bir kısmı da bu kentlerden çıkmak istiyorlardı. Biz de o günlerde duyuru yapmıştık. İşgalci paramiliter gruplar ve aileleri için kolaylık sağlanacağını söyledik. Bu, ailelerin talebi olmasına rağmen Türkiye buna izin vermedi. Çünkü Türkiye buranın demografisini değiştirmek için insanları buraya getirdi. Bunun için çok uğraştı. O yüzden bu kişileri burada tutmaya çalışıyor" şeklinde konuştu. 

 

'ADIM ATILMALI'

 

Isso, Şam hükümetinin adım atması gerektiğinin altını çizerek, şöyle devam etti: "Buralarda büyük suçlar işlendiği raporlara yansıdı. Türkiye, buradan Lübnan’a kadar bir ağ kurmuş durumda. Eski sistem hala sürdürülüyor. Şam’da çıkan kanun Türkiye işgali altında olan bölgelerde işlemiyor. Burada oluşturulan terör şebekeleri sadece özerk yönetimi değil, tüm bölgeyi etkileyecek hale getirilebilir. O yüzden bir an önce göçmenlerin geri döndürülebilmesi için adım atılması şart.”

 

EFRÎN’DE SON DURUM 

 

İbrahîm Şêxo ise, Efrînliler için herhangi bir adım atılmadığını söyledi. Şêxo, "Ne güvenlikleri sağlandı, ne işgal ve talan edilen topraklar geri verildi. Evet siyaseten bir mutabakat imzalandı. Ancak pratikte bir şey görmüyoruz. Özellikle Türkiye’nin mutabakatta yer alan maddenin uygulanmasını engellediğini biliyoruz" dedi.

 

Şêxo, mutabakat imzalandıktan hemen sonra binlerce Efrînli yurttaşın geri döndüğünü, 2018’den bu yana geri dönenlerin oranının yüzde 60-65’e ulaştığını kaydetti. Geri dönenlerin hak ihlalleriyle karşı karşıya kaldıklarını ifade eden Şêxo, "Evet, düzen eskisi gibi değil. Eskisi gibi kaçırmalar çok fazla değil belki. Hatta bazıları geri bırakılıyor. Ancak evleri, toprakları onlara verilmiyor. Burada yer alan paramiliter gruplar isimlerini değiştirip ‘genel güvenlik’ adıyla ya da başka isimlerle hala faaliyetlerini sürdürüyor. Şimdi esir takasları devam ediyor. Şêx Meqsûd’da iç güvenlik güçleri konumlanmaya başladı. Bunun aynısı Efrîn’de de yapılacaktı. Aynı şekilde mutabakatta yer alan göçmenlerle ilgili olan maddenin yerine getirilmesini bekliyoruz. Ancak bu yapılmıyor. Efrîn’de bulunan paramiliter grupların arkasında Türkiye var. Şam güçleri, buralara girip çalışma dahi yürütemiyor. Kurban Bayramı sonrası ciddi adımlar bekliyorduk ama olmadı. Özerk Yönetim heyetinin bu maddeler üzerinde çalışma yürüteceğini biliyoruz" diye konuştu.

 

MA / Ceylan Şahinli