AMED - Endamê Komîsyona Girtîgehan a Şaxa OHD'ê ya Amedê Ferat Koçeroglû anî ziman ku pêvajoya ku ji bo çareserkirina pirsgirêka Kurd tê meşandin li girtîgehan xwe nedaye der û got: "Pêvajoya li derve bandor li girtîgehan nekiriye."
Tevî Pêvajoya Aştî û Civaka Demokratîk jî, dewlet û desthilat binpêkirinên xwe yên mafên mirovan li girtîgehan didomînin. Her çend "gavên niyeta baş" ên der barê rewşa girtiyan de ji bo pêşvebirina pêvajoyê û misogerkirina baweriya raya giştî bûne bendewariyek giştî jî, berdan ji ber îdiayên "rewşa nebaş" tên paşxistin û gelek girtî hîn jî bi cezayên dîsîplînê yên keyfî rû bi rû ne. Komîsyona Girtîgehan a Komeleya Hiqûnasên ji bo Azadiyê (OHD) ku ji bo şopandin û têkoşîna li dijî binpêkirinan li girtîgehan hatiye avakirin, diyar kir ku binpêkirin li girtîgehan berdewam dikin.
Endamê Komîsyona Girtîgehan a Şaxa OHD'ê ya Amedê Ferat Koçeroglû der barê binpêkirinên girtîgehan de agahî da. Koçeroglû diyar kir ku ew gelek caran serdana girtîgehên Erzingan, Xarpêt, Amed û Erziromê dikin û binpêkirinên mafên mirovan ên giran bi taybetî li girtîgehên Xarpêt û Erzinganê pir in. Koçeroglû diyar kir ku ew carinan di van serdanan de ji bo binpêkirinan bi rêveberiyên girtîgehan re têkilî datînin, lê ew nekarîne encamên têrker bi dest bixin. Koçeroglu diyar kir ku di serdanên wan ên girtîgehên Xarpêtê de, girtiyan ragihandine ku lêgerîn zêde bûne, tiştên wan hatine belawelakirin, muameleya xirab li wan hatiye kirin û rê li ber hevdîtinên malbatê û yên din hatiye girtin. Koçeroglû got: "Bi taybetî li Erzinganê binpêkirinên mafên mirovan ên giran li dijî girtiyên jin hene. Em bi rewşekê re rû bi rû ne ku berdan bi nameyek hêsan jî tên astengkirin. Ne tenê serlêdanên girtiyan ên der barê van binpêkirinên mafên mirovan de bê encam mane, şert û mercên heyî yên li wir jî dijwartir dibin."
Koçeroglû anî ziman ku paşxistina berdanan yek ji pirsgirêkên sereke ye û got ku paşxistina berdanan bi hincetên wekî "têkiliya bi rêxistinê re heye" ku tu bingeheke vê tune ye, tên kirin û ev rêbazeke cuda ya cezakirinê ye. Koçeroglû got: "Di dawiyê de, girtî kesên ku di nav çar dîwaran de, di bin çavdêriya dewletê de, di şert û mercên girtîgehê de tên girtin. Ev kes bi hinceta 'endamtiya rêxistinê' hatine girtin û ji bo demên dirêj di şert û mercên girtîgehê de hatine girtin. Dewletê bi xwe piştrast kiriye ku têkiliyeke fizîkî tune. Lêbelê, sedema sereke ne ew e ku girtî têkiliyeke fizîkî diparêzin yan na. Sedema rastîn a cezakirinê helwesta wan a polîtîk û exlaqî ye."
Koçeroglû bal kişand ser pêvajoya ku bi banga Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan dest pê kir û got: "Taloqkirina berdana girtiyên siyasî yên ku di girtîgehê de bi hinceta 'têkiliyên wan bi rêxistinê re berdewam dike' ne xwedî bingeheke hiqûqî ye. Di dawiyê de, ev rêxistinek e ku xwe fesix kiriye. Lêbelê, berdana girtiyên siyasî hîn jî bi hinceta 'têkiliyên wan bi rêxistinê re berdewam dikin' tê taloqkirin, bi rêbaz û adetên kevn û ji ber sedemên rûberî. Di dawiyê de, desthilat û dewlet bi xwe qebûl dikin ku rêxistin xwe fesix kiriye. Ji aliyekî ve, hûn îradeya rêxistina ku xwe fesix kiriye nas dikin. Ji aliyê din ve, hûn nêrînê diyar dikin ku rêxistin berdewam dike. Pêdivî bi ravekirina vê yekê tune."
Koçeroglû destnîşan kir ku cezayên dîsîplînê li girtiyên ku li dijî pêkanînên nehiqûqî yên wekî lêgerîna dev, muayeneyên kelepçekirî û muameleya xerab di dema veguhestina nexweşxaneyê de derketine hatine dayîn û ji ber vê sedemê, berdana gelek girtiyan ji ber cezayên dîsîplînê hatiye paşxistin. Koçeroglû destnîşan kir ku helwestên mafdar ên girtiyan wekî hinceta cezayên dîsîplînê hatine nîşandan.
Koçeroglû got: "Em dikarin bi zelalî bibêjin ku pêvajoya li derve negihîştiye girtîgehan." Koçeroglû diyar kir ku ew bi nûnerên partiyên siyasî û rêxistinên civaka sivîl re dixebitin da ku binpêkirinan çareser bikin û ew ji bo çareserkirina neheqiyên ku li ser girtiyên siyasî tên kirin, serlêdanên xwe yên ji bo dozgeran, Wezareta Dadê, Dadgeha Destûrê Bingehîn û Dadgeha Mafên Mirovan a Ewropayê didomînin.
MA / Rûkiye Payîz Adiguzel